Region Danas
Osim mladosti, manastir Manđelos jedinstvenim čini i njegova spoljašnjost. Naime, lepa, mala crkva kompletno je izgrađena od drveta! Kažu da je korišćen norveški beli bor i čamovina, pa čitava bogomolja svojom arhitekturom odudara od ostalih fruškogorskih svetinja.
Manastiru je kumovalo istoimeno naselje neobičnog naziva – Manđelos.
Reč je o “preradi na srpski” mađarskog imena “Nađolas” ili “Nagyolasz”, što u prevodu znači “veliko italijansko selo” tj. “veliko romansko selo” – mesto u kome žive Romani, potomci Rimljana, tu doseljeni u vreme srednjovekovne vladavine Franaka nad Sremom.
Osim ovog imena, manastir ponekad zovu i Vranjaš, po istoimenom izvoru koji se tu nalazi.
Mesto manastira nije izabrano slučajno!
Kao i mnogi drugi fruškogorski manastiri, i ovaj se nalazi u prelepoj prirodi. Crkva je izgrađena u maloj, zelenoj uvali između sela Grgurevci i Manđelos, na potezu koji se zove Jorgovanište. A mesto nije izabrano slučajno! Crkva je podignuta tačno iznad izvora vode koji je posvećen Svetim Vračima – Kozmi i Damjanu, a koji je poznat od davnina kao lekovit.
Naime, istorijat ovog fruškogorskog izvora bogat je i dug, te predanje kaže da su ga još drevni Rimljani koristili kako bi, preko akvadukta, vodom snabdevali Sirmium tj. današnju Sremsku Mitrovicu. Vekovima nakon, za ovo mesto su znali i Turci, pa su tu napravili banju sa lekovitim blatom čiji se ostaci, kažu lokalci, još uvek mogu pronaći u okolini manastira.
Izvor koji se još naziva i Vranjaš, danas je uređen, a krasi ga i lep mozaik na kome su prikazani Sveti Kozma i Damjan.
Legenda o lekovitoj vodi
Potvrdu toga je je voda sa ovog mesta smatrana lekovitom i čudotvornom još u davna vremena, nalazimo i u legendama ovog kraja. Po jednoj od najpopularnijih, na mestu na kome se nalazi izvor, jednom je zastala i Prepodobna mati Angelina, voljena srpska vladarka i svetiteljka koja je poslednje godine života provela upravo na Fruškoj gori.
Putujući iz Krušedola prema Berkasovu, priča kaže, ona je upravo ovom vodom napojila svoje konje i to zato što je reč bila o jednom od retkih izvora koji nisu bili zaraženi tokom epidemije kuge. Neki izvodi kažu da je reč zapravo bila o epidemiji kolere, ali to za priču i nije preterano važno – legenda je preživela, a zahvaljujući svim onima koji posećuju ovo mesto, živi i danas.
Srbija Danas/Informer
