Sutra Dan primirja u Prvom svetskom ratu: Državni praznik u Srbiji i sećanje na herojske žrtve!

Potpisivanjem primirja 11. novembra 1918. godine okončan je Prvi svetski rat, najrazorniji koji je svet do tada video. Njegovim potpisivanjem obustavljene su borbe u Prvom svetskom ratu između zemalja Antante i Nemačke

Novembar 1918. godine predstavlja ključnu prekretnicu u istoriji Prvog svetskog rata – dan kada su saveznici i Nemačka potpisali primirje, što je označilo kraj ratnih dejstava na Zapadnom frontu. Ovaj dogovor, postignut u železničkom vagonu kod Kompijenja u Francuskoj, stupio je na snagu u 11 časova, 11. novembra, čime je okončan jedan od najkrvavijih sukoba u istoriji.

Iako je rat zvanično završio, ratne posledice bile su dalekosežne i oblikovale su politički pejzaž Evrope, koji će trajati decenijama. Ovaj tekst osvetljava ključne trenutke koji su prethodili potpisivanju primirja, kao i dugoročne posledice koje je ovaj sukob ostavio na globalnu politiku.

Uvod u Rat i Kapitulacija Centralnih Sila
Prvi svetski rat započeo je 1914. godine, napadom Austrougarske na Srbiju, neposredno nakon atentata na nadvojvodu Franca Ferdinanda, prestolonaslednika Austrougarske, u Sarajevu. Ovaj incident, izveden od strane Gavrila Principa, pripadnika “Mlade Bosne”, poslužio je kao povod za sukob, koji je vrlo brzo prerastao u globalni rat, u kojem su učestvovale velike evropske sile, a kasnije i mnoge druge države.

Rat koji je počeo kao lokalni sukob brzo je prerastao u globalni, sa više od 17 miliona žrtava, među kojima je bilo oko 10 miliona vojnika. Srbija je, s obzirom na veličinu i brojnost stanovništva, bila jedna od najpogođenijih zemalja, sa ogromnim gubicima – čak 28% svoje populacije.

Kapitulacija Saveznika Centralnih Sila
Pre nego što je Nemačka potpisala primirje, već su kapitulirale države saveznici Centralnih sila. Bugarska je 29. septembra 1918. godine kapitulirala, Turska 30. oktobra, a Austrougarska 3. novembra. Ove kapitulacije oslabile su Centralne sile i stvorile priliku za konačni poraz Nemačke.

Za Srbiju, ključnu ulogu u tom porazu igrala je proboj Solunskog fronta u septembru 1918. godine, što je dovelo do brze kapitulacije Bugarske, a potom i Turske i Austrougarske.

Potpisivanje Primirja i Mirovni Sporazum
Potpisivanje primirja u Kompijenju označilo je kraj sukoba na Zapadnom frontu. Ovo primirje, iako okončano rat, nije rešilo sve političke i teritorijalne probleme. Usledila je Mirovna konferencija u Parizu, na kojoj su postavljeni temelji novih političkih podela u Evropi. Versajski ugovor iz 1919. godine redefinisao je granice, raspodelio teritorije i postavio temelj za nove političke realnosti.

Kraj Imperija i Novi Politički Poredak
Nakon rata, mnogi veliki imperiji su nestali, a na njihovim ruševinama stvorene su nove nacionalne države. Austrougarska monarhija je prestala da postoji, a teritorije su podeljene između novih zemalja kao što su Čehoslovačka, Poljska, Finska i baltičke države. Nemačka je izgubila sve kolonijalne posede, a Osmanska Turska je izgubila kontrolu nad Bliskim istokom.

U Rusiji su revolucije 1917. godine dovode do pada cara Nikolaja II i uspona boljševika. Rusija je potpisala separatan mir sa Nemačkom u Brest-Litovsku, što je dovelo do gubitka velikih teritorija na istoku, ali je pobeda saveznika ubrzo učinila ovaj mir nevažnim.

Srbija i Nastanak Kraljevine SHS
Srbija je, uprkos velikim gubicima, izašla iz rata kao ključni akter u novoj političkoj konfiguraciji Balkana. Na osnovu ratnih ciljeva, 1. decembra 1918. godine, u Beogradu je formirana Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, koja je kasnije postala Kraljevina Jugoslavija. Ovo je smatrano ostvarenjima nacionalnog oslobođenja Srba, što su generacije prethodno težile.

Prvi svetski rat
Prvi svetski rat / Izvor: Shutterstock

Rat je izazvao promene koje su oblikovale Evropu na duže staze. Mnoge nove države nastale su na temeljima uništenih imperija, a granice su se često menjale kroz ratne pregovore i političke preokrete. Karta Evrope bila je preoblikovana, a mnoge zemlje su proširile svoje teritorijalne granice.

Mirovni ugovori su stvorili nove političke sfere uticaja i često su dovodili do novih etničkih i političkih problema, što je postavilo temelje za nove sukobe u budućnosti.

Prvi svetski rat okončan je u novembru 1918. godine, ali njegove posledice su trajale mnogo duže. Kapitulacija Nemačke i drugih članica Centralnih sila označila je kraj sukoba, ali postratne promene u političkom, društvenom i ekonomskom životu bile su duboke i dugoročne. Novi geopolitički poredak koji je nastao iz Versajskog ugovora postavio je temelje za naredne decenije, a neizbežni politički sukobi i društveni nemiri tokom 20. veka samo su bili nastavak tog velikog političkog preuređenja.

Izvor: Srbija Danas

Check Also

On je bežao policiji na Novom Beogradu: Otkriveno ko je učesnik nezapamćene filmske potere na ulicama glavnog grada – ŠOKIRALI se kad su ga uhvatili

Policijski službenici PS Savski venac su u subotu, nekoliko minuta pre ponoći, pokušali da zaustave …